Tuesday, March 17, 2009

Fluturzat e borës

FLUTURZAT E BORËS

Tregim

Era e ftohtë, që vjen nga thellësia e kontinentit, ose era e borës, siç i thonë, hyri nëpër grykat e çara të maleve dhe tërë natën u harbua nëpër qytet si ato pelat hergjele nëpër fushat e pafund. Me të gdhirë ajo e ndali frymën. Ndoshta ndërroi drejtim dhe kushedi për ku u nis për të shfryrë dufin e saj, a ndoshta humbi rrugën nëpër grykat e çara të maleve.Natyra ra në paqe.Ajo s’pipëtinte. Pothuajse dhe ajri nuk lëvizte. E si për të përshëndetur këtë paqe solemne të natyrës, nga lart u drejtuan në drejtim të tokës me miliarda fluturza të bardha, si ato petalet e luleve të kumbullës e bajames, kur i shkund era e shpërthimit të luleve në pranverë.
Rrugët e qytetit ishin mbushur me njerëz. Të gjithë kishin dalë për të soditur fluturzat e borës. Kur bie borë në qytetin tonë, është diçka e jashtëzakonshme, sepse shtëpitë prej guri të qytetit tonë çlodhen si ca pulëbardha të mëdha mbi brigjet e detit Jonian. Rrymat e erërave të ngrohta, që sjell deti Jonian nga vendet e largëta dhe të panjohura të gradave jugore janë të lodhura nga rruga e gjatë që kanë bërë dhe nuk i kalojnë dot malet e larta për të depërtuar në thellësi. Ato çlodhen mbi qytetin tonë dhe lëshojnë afshin e tyre të ngrohtë, si një afsh dashurie. Prandaj klima tek ne është e butë. Dimri tek ne nuk vjen, ai ikën. Prandaj kur bie borë është diçka e jashtëzakonshme për ne, banorët e qytetit bregdetar.
Ishte dita e fundit e vitit dhe dukesh sikur ai kishte lëshuar dorën e derdhte pa kursim fluturzat e borës mbi qytet, që të linte gjurma në kujtesën e njerëzve.
Karshi shtëpisë sonë, përdhese, ngrihej pallati i shokut Dine, sekretar i Komitetit të Partisë. Në ballkonin e shokut Dine për çdo ditë këndonte në kafaz një zog i bukur, që i thoshin kanarinë. Këtë zog të bukur shokut Dine ia kishin sjellë nga vendet e ngrohta.
Por atë ditë kur mbi qytet fluturonin fluturzat e borës, zogu i bukur ose kanarina, siç i thonin, ishte i shqetësuar. Ai nuk këndonte si çdo ditë. Nuk i zinte vendi vend dhe u binte telave të kafazit me sqep. Ndoshta fluturzat e bardha të borës i kujtonin lulëzimin e pemëve e i sillnin ndërmend vendet e tij të ngrohta, ku fluturonte i lirë si era. Ku ta dish, ndoshta mund të kishte edhe ftohtë. E në fund, prej marazit që nuk dilte dot nga kafazi, ngrinte kokën dhe nxirrte një zë të çjerrë, si në të qarë.
I sodisja nga dritarja zogun dhe fluturzat e borës. Fluturzat e borës dridheshin nëpër hapësirë si ca qenie të gjalla. Ato i prisnin majat e pemëve, çatitë e shtëpive, kokat e njerëzve që kalonin rrugës, e në fund toka. Fluturzat e borës ishin delikate, sapo zinin dhe shkriheshin menjëherë.
Sa dëshiroja të dilja nëpër rrugë, të më binin mbi flokë e mbi supe fluturzat e bardha të borës dhe t’i prisja në duar! Por nuk mund të dilja. Rubija ishte e sëmurë. Ajo dergjej për disa ditë në dyshek. Flokët e zeza i ishin derdhur mbi jastëk: si krahët e varur të një dallëndysheje të vrarë në fluturim. Buzët i ishin tharë nga temperatura e lartë dhe i kishin zënë një panëz të bardhë. Unë e nëna e çuam Rubijen tek doktori.
- Ka marrë të ftohtë! Na merri këto ilaçe, që kam vënë unë këtu!- i tha nënës doktori dhe i zgjati recetën e ilaçeve.
- Sa bëjnë këto shoku doktor? - e pyeti nëna.
Doktori i tha një shumë, që unë tani nuk e mbaj mend, por siç duket ilaçet do të kushtonin shtrenjtë, sepse nëna zuri kokën me duar dhe thirri:
- E zeza! E ku t’i gjej unë gjithë ato para!
- Duhet t’i marrësh patjetër! - i tha doktori, por po nuk munde t’i marrësh sot, në darkë fërkoje me vaj dhe hidhi kupat.
Në darkë unë lidha me leckë një gur petashuq dhe majën e leckës e ngjeva në vaj. Nëna ia fërkoi kurrizin Rubijes me vaj. Pastaj unë ndizja tek kandili leckën, ku kisha lidhur gurin petashuq dhe e vija mbi kurrizin e Rubijes. Këtë punë e bëja me kujdes të madh, ashtu siç bën një besimtar, kur ndez qirinj mbi altarin e shenjtë. Nëna vinte mbi leckën e ndezur gotën e ujit.
Gota ia rrufiste mishin Rubijes dhe buzët e saj hynin ndërmjet brinjëve, sepse asaj vetëm brinjët i kishin mbetur. Lecka shuhej e gota mbushej me tym, kurse Rubija nxirrte vetëm një « oh ! » prej dhimbjes. Kështu i hodhëm edhe kupat sipas porosisë së doktorit. Rubijes iu bë mishi vula-vula nga kupat, por ajo nuk u shërua.
Në ato çaste kanarina, çukiste me sqep telat e kafazit mbi ballkonin e shokut Dine dhe e dëshpëruar dhe me shpresa të humbura përpiqej për të fituar lirinë. Fluturzat e borës, dukej sikur donin të qëndronin sa më shumë në hapësirë, duke ndjekur njëra-tjetrën. Kurse unë qëndroja në dritare, duke i soditur dhe me fantazi fluturoja larg për të gjetur lekët e ilaçeve të Rubijes.
- Ujë! Ujë!
Kjo e thirrur më solli në vete.
Kanarina luftonte me telat e kafazit për t’u liruar. Fluturzat e borës e vazhdonin lojën e tyre, duke ndjekur njëra-tjetrën, pastaj binin mbi tokë për të shtruar çarçafin e bardhë.
Rubija dergjej në jatak duke rënkuar e duke folur përçart në kllapi. Herë pas here ajo thërriste me atë zërin e saj të ëmbël, por të mekur:
- Ujë, Ujë!
- Rubi, na ujë!
Ajo ma rrëmbeu gotën nga dora dhe e piu të gjithë me një frymë.
- Rubi, po bie borë!
Ajo më vështroi në sy.
Për një çast sytë e saj të zezë shkëlqyen nga një dritëz, që u ndez brenda tyre, e mollëzat e faqeve iu skuqën. Por ky qe vetëm një çast, sepse dritëza e brendshme e fik shpejt. Sytë e humbën shkëlqimin e qepallat u ulën poshtë si të lodhura. Ajo diç mërëmriti përçart. Ra përsëri në kllapi.
Kur dola në dritare, kanarina nuk u binte më me sqep telave të kafazit. E kishte pushuar luftën. I kishin humbur shpresat për liri dhe me krahë të hapur, sikur po fluturonte drejt vendeve të saj të ngrohta, kishte rënë në fund të kafazit. Ajo kishte ngordhur. Ngordhi nga dëshpërimi. A ndoshta ngriu nga të ftohtit. Fluturzat e borës dridheshin në hapësirë dhe nuk donin t’ia dinin se ç’ndodhte mbi tokë.
Nuk e di pse m’u dhimbs ajo kanarinë e vogël! Për një cast m’u duk si Rubija ime dhe sytë m’u mbushën me lot.
- Ujë! Ujë!
Kjo e thirrur më solli në vete.
- Rubi, na ujë!
Ajo ma rrëmbeu gotën dhe e piu me një frymë.
- Rubi, po bie borë !
- Nëna, nëna, ku është nëna? - tha dhe sytë e venitur iu përlotën.
Pastaj humbi në kllapi.
Nëna na kishte lënë në gjumë. Ajo ishte ngritur pa gdhirë dhe kishte shkuar tek e shoqja e majoriti
Për çdo natë unë e Rubi e prisnim nënën tek kreu i rrugicës. Në netët e bukura të verës, pritja nuk na dukej e gjatë, sepse ne humbisnim pas lodrave. Bridhnim pas xixëllonjave, ruanim hënën kur dilte pas malit si ndonjë zambak i bardhë kur nxjerr kokën mbi ujin e gjolit. Aroma e luleve të portokalleve e të limonave, e trazuar me erën e athtë të kripës, që sillte flladi i freskët, që frynte nga deti Jon, na bënte të ëndërronim për gjëra të bukura. Ne e njihnim që larg nënën dhe vraponim të gëzuar, kush t’i dilte i pari përpara. Ajo, sapo na shihte, i çelej nuri. Gëzohej, sepse ne për të ishim gjithçka. Ne të gëzuar dhe të dehur nga nata e bukur e verës i çuçuritnim me mijëra fjalë. Nëna buzëqeshte. Pastaj na lëmonte flokët, me duart e saj të bardha dhe të rreshkura, si diçka e zbrurë, që rri për një kohë të gjatë në ujë. Kurse në netët e mërzitëshme të dimrit, me erë e shi unë e Rubi strukeshim në ndonjë qoshe muri dhe prisnim në heshtje e në ankth. Kjo pritje nuk kish të sosur. Buçitja e egërsuar e detit, gjëmimet dhe vetëtimat na bënin të na dukej vetja si diçka e humbur dhe e pavlerë. Nisëm të dridheshim, jo nga të ftohtit, por nga një e fshehtë e padukshme, që ndjen kur je i vogël dhe i vetmuar në netët e errëta të dimrit. Kur na zinte veshi që larg trakatrakun e nallaneve të nënës, na dukej sikur nga pafundësia buçitnin me mijëra trumpeta shpëtimi. Ne vinim në vete. Nata nuk na dukej më e mistershme dhe e frikshme. I buzëqeshnim njëri-tjetrit.
- Ujë ! Ujë!
Më përmendi e thirrura e Rubijes që kërkonte ujë. I dhashë ujë Rubit dhe dola te dritarja. Rubi humbi përsëri në kllapinë e etheve.
Tani nuk shikoja asgjë përjashta. Nata kishte zbritur e qetë dhe më e errët se netët e tjera. Kjo ishte nata më e gjatë e vitit. Ishte nata e Vitit të Ri. Shoku Dine kishte ngrehur magnetofonin. Ata festonin natën e Vitit të Ri. Me imagjinatën time fluturova në dhomën e shokut Dine. Në mes të dhomës ishte vendosur pema e Vitit të Ri. Një bredh i gjatë, i stolisur me pambuk e portokalle. Shoku Dine pinte në tavolinë me të shoqen e të vëllanë. Hyrija, shërbyesja, hynte e dilte me pjatat e mezeve në duar.
Olegu dhe Sllavica, bijtë e shokut Dine, të veshur me rroba të reja, hidheshin të gëzuar rreth bredhit të Vitit të Ri. Kurse ne s’kishim asgjë. Asnjë kokërr portokalle që të lagte gojën Rubija e sëmurë.
Sa e poshtër që është ajo e shoqja e majorit! Ia nxjerr shpirtin nënës. Ka për ta mbajtur tërë natën. Unë jam vetëm. Rubija është e sëmurë. S’kemi asgjë për të ngrënë. Kurse sonte është nata e Vitit të Ri. Edhe nëna do të jetë e pikëlluar, se e mban mendjen te ne.
- Ujë! Ujë!
Të thirrurat e Rubijes për ujë m’i prenë mendimet.
Nga pallati i shokut Dine vinin melodi këngësh dhe të qeshura. Rubija rënkonte. Kurse fluturzat e borës përpiqeshin që çarçafin e zi, që kishte nderë nata në hapësirë, ta bënin të bardhë.
- “Sa u vonua nëna! Kushedi sa do të ketë vajtur ora”! Fillova të shqetësohem.
Rrugës kalonin njerëz. Unë dilja me vrap në dritare, se më dukeshin si hapat e nënës. Por gjurmët shuheshin tutje në fundin e rrugicës. Nga dy-tri herë ia ngrita fitilin kandilit, por më në fund ai u fik, sepse iu mbarua vaji. Errësira pushtoi të gjithë dhomën. Rubija rënkonte. Nga pallati i shokut Dine vinin melodi këngësh dhe të qeshura. Fluturzat e borës dridheshin nëpër hapësirë, duke ndjekur njëra-tjetrën. Tek dritaret e shokut Dine feksnin dritat. “Do të pres Vitin e Ri”, thashë me vete. Kur të fiken dritat tek shoku Dine, do të vijë Viti i Ri. U ula tek jataku i Rubijes dhe të gjithë vëmendjen e përqëndrova te dritat. Sa i këputur që isha!
U shtriva praën Rubit. Edhe shtrirë dritat i shihja tek vezullonin në rrugë. Për një kohë e pashë vezullimin e dritave në rrugë, pastaj humba si në një mjegull. Më bëhej sikur fliste Rubija:
- Ujë! Ujë! Por nuk çohesha dot. Pashë plot ëndrra si në kllapi. Pastaj m’u bë sikur kërciti dera. Bëra të çohesha, por nuk luajta dot, sytë nuk hapeshin.
- Kush është?! - fola nëpër gjumë.
- Jam unë! - dëgjova zërin e nënës.
Atëherë më doli gjumi.
- Ti je, nënë?!
- Unë jam!
Në rrugë vezullonin dritat!
- Erdhi Viti i Ri?
- Erdhi, pse nuk e pe ti? - tha nëna.
- Jo, se më zuri gjumi, - iu përgjigja.
- Si është Rubija?
- Është shumë e sëmurë! - i thashë.
- Po pse rrini në errësirë?
- Na u fik kandili se na u mbarua vaji.
- Çohuni se ju kam sjellë portokalle! - na tha dhe u afrua te ne. I vuri dorën Rubit në ballë.
- S’paska zjarrllëk, i ka rënë! - tha.
Pastaj filloi t’i ledhatojë flokët Rubit duke e përkëdhelur.
- Çohu të keqen nëna! Çohu Rubi i nënës! Por Rubi nuk çohej. Pastaj nëna filloi t’i flasë shpejt:
- Çohu Rubi! Çohu Rubi! Rubi, Rubi, Rubi, Rubiii… të keqen nëna, çohu!
- Çohu Rubi se na ka sjellë nëna portokalle, - i fola unë. Çohu se do të jap fjongo të bardhë. Do të të jap edhe fletoren e vizatimit edhe lapsin e kuq.
- Bir! Më iku vajza, - thirri nëna.
Unë ngriva.
Kishte filluar të frynte një erëz e hollë që i hidhte fluturzat e borës nëpër xhamat e dritareve. Dukej sikur kjo erëz e hollë po endte me fluturzat e bardha të borës savanin e Rubijes.

Bedri Myftari

No comments:

Post a Comment